Engelli Raporu ile araç nasıl alınır?
Türkiye’de engelli raporu olan bireyler Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) muaf olarak araç satın alabiliyor. Bu indirimler, engellilik durumlarına göre iki farklı şekilde uygulanıyor: %40 üzeri ve %90 üzeri. %90 engelli raporu ile alınan araçlar, engelli kişinin yakınlarının yararlanabileceği indirimleri kapsarken, %40 engelli raporu ile alınan araçlar, engellinin kendi kullanacağı araçları kapsıyor.
%40 Engelli Raporuyla Araç Nasıl Alınır?
%40 ve üzeri engellilik durumu ile ÖTV indiriminden yararlanarak araç satın almak isteyen bireylerin öncelikle durumlarını gösteren raporu almaları gerekir. Raporda, engelli bireyin “özel engelli aracını” kullanmaya engel bir durumunun olmadığı belirtilmiş olmalıdır. Birey kendi aracını kullanacağı için H sınıfı ehliyete de sahip olmalıdır. Engelli bireyler ehliyet alacağı zaman özel donanımlı bir engelli aracıyla sınava girebilir.
%90’ın altında engeli olan sürücü, araçta engeline uygun özel aksam yaptırmak şartıyla ÖTV ödemeden araç satın alabilir. Bu özel aracın farklı kişiler tarafından kullanılması yasaktır.
%90 Engelli Raporuyla Araç Nasıl Alınır?
%90 ve üzeri engele sahip olan bireylerin engelli raporlarında “özel engelli aracını” kullanmaya engel bir durumlarının olmadığı belirtiliyorsa, kendi özel araçlarını kullanabilirler. Bu bireyler de H sınıfı ehliyete sahip olmalıdır. %90 ve üzeri engeli olan bireyler de ÖTV’siz araçlarını satın alabilirler. Ancak bireyin engel durumu araç kullanmasına izin vermiyorsa, kişinin birinci dereceden üçüncü dereceye kadar olan yakınları ÖTV’siz araç satın alabilir. Araç satın alma işlemi sırasında, aracı kullanacak kişinin de bulunması gerekir.
Engel oranı %90 üzeri olan ve adına araç alınacak kişi;
18 yaş altındaysa anne ve babasının muvafakat vermesi sonucu araç alabilir.
18 yaşın üstünde zihinsel engelli olmayan bir kişi ise kendi adına işlem yapabilme yetkisine sahiptir.
18 yaşının üstünde fakat zihinsel engelli ise, engelli kişi adına vasi kararının alınması şarttır. Vasi kararı daha önceden alınmış ise alınan kararı “araç alımına ait kullanmak üzere” diye belirtilmesi gerekmektedir.
Anne ve babası boşanmış 18 yaş altı çocuklar için araç alım satım işlemlerinde velayet kimin üzerinde ise işlemleri o kişi yapacaktır.
Engel oranı %90 üzerinde olan engelli bireyler araç alırken iki farklı ÖTV indirim uygulaması uygulanır: Taşıtta tadilat aranan ÖTV uygulaması ve taşıtta tadilat aranmayan ÖTV uygulaması.
Taşıtta Tadilat Aranan ÖTV Uygulaması
Araçlarını sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanmak zorunda kalanlar ve engellilik raporu %90 üzerinde olan kişilerin yararlanabileceği ÖTV istisnası uygulamasıdır. Engelli birey bu uygulamada aracı kendisi kullanamayacağı için aracı yakınlarından bir bireyin kullanması gerekir.
Taşıtta Tadilat Aranmayan ÖTV Uygulaması
Aracı satın alacak bireylerin %90 engelli olması fakat aracın engelli bireyin kullanımı için modifiye edilmesine gerek olmamasında kullanılan ÖTV istisna uygulamasıdır. Bu uygulamadan engel sebebinin bir önemi yoktur. Satın alınacak olan araçta herhangi bir tadilat şartı aranmaz.
H Sınıfı Ehliyet Alımı
H sınıfı sadece engelli sürücülerin alabileceği bir ehliyet sınıfıdır. Otomobil ya da motosiklet kullanacak olan engelli sürücü için bu sınıf aynıdır. Sürücü ehliyet almak istediğinde öncelikle engellilik durumunu gösteren bir sağlık raporu almalıdır. Bu rapor, bireyin ehliyet almasında herhangi bir engel olmadığını gösterir. Diğer sürücü adayları ile aynı sürede aynı sınavlara tabi tutulan engelli bireyler yazılı sınavı da geçtikten sonra özel araçla direksiyon sınavına girebilirler.
Sürücü belgesi olan fakat ilerleyen zamanda engel oluşan kişiler yazılı sınava girmeden direkt özel donanımlı bir araçla direksiyon sınavına girebilir ve H sınıfı ehliyetlerini alabilirler.
Engelli Birey, Farklı Araçlar Kullanabilir mi?
H sınıfı ehliyete sahip engelli sürücü ticari araç kullanamaz. Engelli bireyin kullanacağı araç, sağlık raporda belirtilen özelliklerde olmalıdır. Örneğin raporda; özel tertibatlı araç, sadece otomatik vitesli araç, elden kumandalı araç vb. gibi ifadeler varsa sürücü yalnız bu özellikleri barındıran bir araç kullanabilir. Yani; “sadece özel tertibatlı araç kullanabilir” yazan bir rapora sahip sürücü otomatik vitesli araç kullanamaz ya da otomatik vites kullanabileceği belirtilen bir sürücü manuel araç kullanamaz.
Engelli Raporu Alan Kişilerin Bilmesi Gerekenler
Engelli raporu ile araç alan kişiler İSPARK gibi işletmelerden ücretsiz yararlanabilirler.
Alışveriş merkezlerinde, parklarda araçlarını engelliler için ayrılan özel alanlara park edebilirler.
Engelli raporu ile alınan araçlar özel olduğu için araç ödünç verilmez.
Alınan araç 5 yıl süre içerisinde satılamaz. Satıldığı takdirde ÖTV ödemesi yapılır. Fakat 5 yıl sonunda araç istenilen kişiye satılabilir.
